|
26 augustus 2020 |
|
|
 | IABR–DOWN TO EARTH is een
biennale in tijden van pandemie. Een anti-biennale waarvan we het programma in
de tijd zullen uitvouwen in plaats van dat we het samenballen tot een veelheid aan
activiteiten. Geen concentratie in tijd en plaats, waarbij zoveel mogelijk mensen, die van heinde en ver zijn gekomen, op hetzelfde moment door dezelfde deur moeten. Die hectiek karakteriseert een biennale, maar is nu niet aan de orde.
In de komende tien maanden, tot de zomer van 2021, presenteren we daarom een
serie tentoonstellingen en andere activiteiten. Daarbij volgen we uiteraard de
richtlijnen van de RIVM. Dat betekent onder meer dat de vorm waarin we het
programma gaan gieten zo lang mogelijk niet vast zal staan. Stap voor stap
zoeken we de beste manier om onze projecten te presenteren in respons op de
kernvraag van deze 9e editie van de IABR: Waar kunnen we landen?
DOWN TO EARTH speelt zich af in het gebied dat we in 2018 als de IABR–Test Site M4H+ hebben aangeduid: het
Merwe-Vierhavensgebied, waar de IABR zich inmiddels heeft gevestigd, en
aanpalende wijken, met name Bospolder-Tussendijken, waar het IABR–Atelier
Rotterdam sinds 2017 actief is.
In de eerste helft van het volgend jaar organiseren we een of meer
tentoonstellingen in ons nieuwe huis,
de Keilezaal, en manifesteert DOWN TO EARTH zich ook elders in
Bospolder-Tussendijken en Merwe-Vierhavens, binnen én buiten.
Dit najaar beginnen we met twee kleinere tentoonstellingen in de Keilezaal met
daarnaast een beperkt aantal, soms besloten en soms publieke events, van werksessies tot lezingen. |
|
| DOWN TO EARTH: DROOGTE IN DE DELTA |  | | Artist impression van de animatie van Atelier Droogte in de Delta © IABR, Studio Marco Vermeulen |
De eerste tentoonstelling, Droogte in de Delta, begint in september waar de
vorige biennale in 2018 eindigde: in onze eigen delta. Waarover we nu bijna
iedere dag horen dat zij dreigt te verdrogen. Waterbedrijven
waarschuwen de tuin niet te sproeien, de auto niet te wassen en het zwembad
niet te vullen. Maar op andere momenten staan de straten juist blank en is er
een teveel aan water.
In de delta waar we wonen confronteert
klimaatverandering ons met nieuwe problemen. We hebben ons land honderden jaren
lang steeds slimmer ingericht op het zo snel en efficiënt mogelijk afvoeren van
water vanuit het oogpunt van waterveiligheid en landbouwproductiviteit. Maar
hoe water vast te houden om het te kunnen gebruiken als we het nodig hebben,
dat is een onverwachte uitdaging. Dat Nederlanders, als geen ander volk, weten hoe
met water om te gaan, is dus even geen zekerheid meer.
Bouwstenen voor een nieuwe zoetwaterstrategie
De droge zomer van
2018 was voor de IABR aanleiding om een onderzoek te starten naar de kansen en
kaders voor grootschalige opslag van zoetwater in de boven- én ondergrond. Met Marco Vermeulen (SMV)
als lead designer verkende het IABR–Atelier Droogte in de Delta het
afgelopen jaar welke mogelijkheden
er zijn om het water-bufferend vermogen van de delta te vergroten, en welke
kansen dat oplevert. Het resultaat wordt nu in beeld gebracht middels een
spectaculaire 30 meter brede en 3,5 meter hoge animatie van een doorsnede
van de Nederlandse Delta – het hart van de tentoonstelling. We kijken richting
Duitsland, Frankrijk en België, stroomopwaarts langs de Rijn, Maas en Schelde,
in de verte zien we de Alpen. In ongeveer zeven minuten zien we hoe onze delta
nu functioneert, welke problemen zijn ontstaan door klimaatverandering en wat
de mogelijke bouwstenen zijn voor een nieuwe, gemeenschappelijke zoetwaterstrategie in samenhang met
andere transitie-opgaven, zoals energietransitie, voedselproductie en
verstedelijking.
Droogte in de Delta is open voor het publiek van 19 september
tot en met 18 oktober. Vanaf 1 september kan er een time slot worden gereserveerd, wij houden je op de hoogte. Voor meer
informatie over het Atelier Droogte in de
Delta, klik hier. |
|
|
| DOWN TO EARTH: ENERGIE, VAN WIE? | .jpg?v=20200825170858) | | De wijk als batterij © IABR, Ooze |
De tweede tentoonstelling,
die naar verwachting opent op 30 oktober, schuift de energietransitie en het IABR–Atelier Rotterdam in het bijzonder
naar voren. Sinds 2017, en vanaf 2019 in Bospolder-Tussendijken, verkent dat
Atelier hoe de energietransitie kan worden ingezet als hefboom voor het
realiseren van een meer sociaal-inclusieve vorm van stadsontwikkeling. Als een
wijk van het gas af moet, als alles toch op de schop moet, kunnen we die
transitie dan niet meteen slim koppelen aan het oplossen van nog een aantal
andere urgente opgaven? Want is het niet zo dat een werkelijk CO2-neutrale
wijk meer dan alleen een technologische, ruimtelijke en financiële, maar zeker
ook een sociaal-maatschappelijke opgave is?
Waar gaat het ons om? De
transitie naar duurzame productie van zonne- en windenergie is ook een
transitie naar een ander energiebeheersysteem, van centraal naar decentraal, van
extractief naar circulair, en daarmee mogelijk ook naar andere vormen van eigenaarschap. Vooral op het schaalniveau van de
wijk, waar straks energie wordt opgewekt, opgeslagen en verhandeld, kan immers de
vraag worden gesteld van wie de energie eigenlijk is. Wijkbewoners, zeker als
ze zich verenigen, hoeven dan niet enkel meer consumenten te zijn maar kunnen ook
producenten, distributeurs en ondernemers worden. Door het energiesysteem slim
te koppelen aan de lokale economie wordt de energietransitie meteen een
sociaal-maatschappelijke opgave. Kern is dan de vraag naar commoning, naar hoe gemeenschappelijk eigendom zo geborgd kan
worden dat mensen niet alleen de energierekening krijgen maar ook actief
mede-eigenaar kunnen worden en kunnen meeprofiteren van de transitie.
Om een dergelijke, meer
sociaal-inclusieve transitie te realiseren en ruimtelijk te implementeren is
een LEAP nodig, een gemeenschappelijk gedragen Lokaal Energie Actie Plan, waar
het Atelier Rotterdam met als lead designer Eva Pfannes (Ooze) samen
met vele partners in en bewoners van Bospolder-Tussendijken nu aan werkt.
Meer informatie over Energie, van wie? in een van onze volgende nieuwsbrieven.
|
|
|
| DOWN TO EARTH: IABRxRAvB |  | | Studenten van de RAvB in Bospolder-Tussendijken © Rotterdamse Academie van Bouwkunst |
Op 28 augustus start het
academisch jaar van de RAvB, de Rotterdamse Academie van Bouwkunst. Dat dat
deels onder de paraplu van DOWN TO EARTH en in de Keilezaal gebeurt, heeft een
goede reden. De RAvB stelt in het komend studiejaar dezelfde vraag als de IABR: Waar kunnen we landen?
De RAvB ziet het ontwerpen aan de Rotterdamse klimaatopgave als de kern van haar onderwijsprogramma. De verschillende bouwstenen
van het onderwijsprogramma worden aangewend om te verkennen wat de breedte en
diepte van de ontwerpgave is die de klimaatcrisis ons stelt en die de context
vormt waartoe het vakmanschap van architecten en stedenbouwkundigen zich moet
verhouden. Vraagstukken kunnen het best in al hun complexiteit verkend worden door
ze concreet te koppelen aan Rotterdamse opgaven.
Het is een insteek die
goed aansluit bij die van de IABR. Daarom markeert 28 augustus tevens de start
van een samenwerking tussen IABR en RAvB, een rode draad door de komende tien
maanden die zich ook publiek zal manifesteren. Bijvoorbeeld als een gezamenlijk
programma, als presentaties in tentoonstellingsvorm of als een gezamenlijke
publicatie. |
|
|
|
Je ontvangt deze nieuwsbrief omdat je je hebt opgegeven of omdat je op een andere manier hebt aangegeven geïnteresseerd te zijn in de activiteiten van de IABR. Maar wil je deze nieuwsbrief niet (langer) ontvangen, dan kun je je hieronder afmelden. Wij vernietigen dan je gegevens maar blijven even goede vrienden.
|
|
|
